کپی کردن ملودی یک اثر

[helalat007]

سلام
وقت بخیر
کلیپی از یوتیوب میدیدم که برام سوال پیش اومد.
کپی کردن ملودی از یک اثر ساخته شده توسط سانگرایتر ها خوداگاه هست یا نا خوداگاه؟ اگه خوداگاه هست، چرا باید اون اثر۷۰ سال بگذره تا وارد موسیقی امروزی بشه؟اصلا چرا ۷۰ سال؟ چرا ۱ سال نه؟ اگه ۱سال بگذره که مردم امروزی اونو گوش دادن و مربوط به فرهنگ ۷۰ سال پیش نیست و اینطور احتمال موفقیت رو بیشتر نمیکنه؟

و اینکه اینقدر تشابه توی کپی کردن ملودی توسط سانگرایتر ، چطوری میتونن مجوز انتشار داشته باشن برای اینجور موسیقی ها؟ قانون کپی رایت برای موسیقی تجاری وجود داره اصلا؟

 

[Farhood]

خودآگاه و ناخودآگاه اصطلاحیه که در روانشناسی استفاده میشه. اینجا چون بحث روانشناسی نیست، احتمالاً منظورت "عمدی" و "غیر عمدی" هست.
فقط سانگرایتر هم نیست که میتونه کپی کنه. ملودی ها توسط هر کسی که در تولید موسیقی شرکت داره میتونه کپی بشه، از جمله پرودیوسر، تنظیم کننده، نوازنده یا حتی خود خواننده. (اینو قبلاً هم بهت گفته بودم!)
اینکه ملودیِ یک قطعه شبیه، یا عین یک قطعه ی دیگه در بیاد که قبل از اون رلیز شده، هم میتونه عمدی باشه و هم غیر عمدی. هر دو حالت هم وجود داشته. مثلاً حدود 20 سال پیش که بعد از چند سال برگشته بودم ایران، یک سفارش در تهران به من دادند برای موسیقیِ یک نمایش (تاتر) با یک داستان مذهبی که قرار بود ارکسترال نوشته بشه. من هم روی تم اون کار کردم و بعد به اتفاق یک روز برای کارگردان و بازیگرانِ نمایش نواختم. به محض شنیدن، قیافه ی همشون عوض شد! بعد از نگاه هایی به همدیگه برگشتند به من با لبخندهایی مصنوعی گفتند: "این که موسیقیِ سریال امام علیه"!!! من شوکه شده بودم! چون من اصلاً این سریال رو ندیده بودم و اصلاً در ایران نبودم که ببینم (تا همین الان هم ندیدم سریالشو). اینترنت و این چیزها هم مثل الآن نبود که اونجا دیده باشم یا شنیده باشم. من اول پیش خودم گفتم احتمالاً اینها اینطور تصور میکنن، چون به هرحال تو کار موسیقی نیستند و براشون شبیه اومده! من کنجکاو بودم که موسیقی اون سریال رو بشنوم ولی پخش سریال تموم شده بود. بالاخره از طریق یکی، موسیقی سریال رو روی نوار کاست گیر آوردیم و من شنیدم، خط ملودیِ من دقیقاً "عین" همون بود!!! من بالاخره ملودی رو کامل عوض کردم و کار پیش رفت، ولی هنوز هم برام عجیبه که چطور ممکنه در این حد شبیه دربیاد، بدون اینکه قبلاً شنیده باشم.

قوانین رایت البته کاری ندارند به اینکه آیا شباهت عمدی بوده یا غیر عمد. در هر دو حالت هم از دیدِ قانون خلاف محسوب میشه. ولی اینکه قوانینِ رایت شامل چه جزئیاتی میشه، در کشورهای مختلف متفاوته. اینکه در چه حدی شبیه باشه، در همون اولین شنیدن یادآور باشه یا نه، اورجینالش مال داخل کشور باشه یا از یه کشور دیگه، در صورت اثبات مجازات بصورت پرداخت جریمه باشه یا پرداخت رایت به صاحب اثر اصلی (یا هر دو)، تا چند سال شامل رایت باشه . . . اینها همه قوانین پیچیده و مفصّلی داره که در کشورهای مختلف هم متفاوته. تازه خیلی از کشورها هنوز رسماً قوانینی برای رایت موسیقی ندارن! که فکر کنم ایران هم جزو اون کشورهاست (مطمئن نیستم البته)، و در این صورت هر نوع کپی ای آزاده و سگ میزنه و گربه هم میرقصه!
معمولاً قوانین خیلی پیچیده ای پشت اینهاست، چون بعضاً رسیدگی و اثباتِ ادعا خیلی سخت میشه. مثلاً فکر کن شخص X میاد یه تم اورجینال مینویسه، بعد تا اینکه بیاد روی اون تم کار کنه و ارکستره کنه و تموم کنه، یه آقای Y سبز میشه و میشنوه و میاد همون تم رو سریع می قاپه و زود تر از X روش کار میکنه و رلیز میکنه! در یک چنین شرایطی اثبات ادعا برای شخص X خیلی سخت میشه، و شاید هم مجبور بشه از شکایتش صرف نظر کنه، چون نمیتونه اثبات کنه.

اون 70 سال تا اونجایی که میدونم مربوط به قوانین رایت موسیقی در امریکاست که بعد از اون پریود زمانی میشه از اون ملودی استفاده کرد. و اون هم نه برای هر سبک موسیقی. اون مدت زمانِ اکسپایر، در سبک ها و ژانرهای مختلف فرق میکنه. کلاسیک، جز، راک، پاپ . . . وغیره هرکدوم مدت زمان اکسپایرشون متفاوته با هم.

چرا باید اون اثر۷۰ سال بگذره تا وارد موسیقی امروزی بشه؟
بحثِ قانون رایت، وارد موسیقی امروز شدن یا نشدن نیست. قانون از حقوق مولف اصلی داره حمایت میکنه با این کار. و اون 70 سال بعد از مرگِ مولف اثره، نه بعد از خلق اثر.
بزبان عامیانه، قانون میگه شخصی که این ملودی رو نوشته، باید تا زمانی که زنده است ازش نون بخوره و بعد از مرگِ مولف، تا 70 سال هم بازماندگانِ مولفِ باید از اون نون بخورن (مثل قانون توارث).

اصلا چرا ۷۰ سال؟ چرا ۱ سال نه؟
یعنی چی؟! بعد از 1 سال دیگران دزدی کنن از کار اون نون بخورن و بازماندگان هم سماق بمکن؟! فکر کن مثلاً یه مغازه دار سالها با کار کردن در اون مغازه، معاش و زندگی میکنه. بعد از فوت اون مغازه دار، مغازه اش مفت و مجانی در اختیار دیگران قرار میگیره؟! مصادره میشه برای دیگران؟! البته که نه. اون ملک شامل حال بازماندگان میشه. تازه اون هم تا ابد، نه 70 سال.

اون ویدئوی شما اکثر مواردی رو که بهش اشاره کرده، مربوط به استفاده از ملودیِ قطعات کلاسیک هست که بخاطر اکسپایر شدنِ اون پریود زمانی، مشکل حقوقی شامل حالشون نمیشه. چون خیلی زمان گذشته، حتی بیشتر از 70 سال. اگر هم بعضاً میبینی که یک ملودی در کمتر از 70 سال یا حتی قبل از فوتِ مولف کپی شده، اونها مواردی هستند که بطور قطع با مولفِ اون ملودی و یا صاحبِ حقوقیِ اون به توافق مالی رسیدند، که دیگه به اون نمیشه گفت "کپی". چون توافقی بوده.

قانون کپی رایت برای موسیقی تجاری وجود داره اصلا؟
این دیگه سوال عجیبیه! از صبح تا حالا داریم در مورد پول و حقوق حرف میزنیم! قوانین کپی رایت اصلاً برای نظم دادن به حقوق اشخاص در بیزنس موسیقی هست خب. موسیقی تجاری هم یعنی موسیقیِ پولی.

اما یک مورد وجود داره که بد نیست به اون هم اشاره بشه. اون هم کپی کردن از "کوردها" ی یک قطعه است، نه "ملودی". معمولاً قوانین به کپی از کوردهای یک قطعه کاری ندارن. یعنی شما میتونی از کوردهای یک قطعه کپی کنی (حتی زیر 70 سال) ولی ملودی اونو عوض کنی. یکی از بندهای غربی که این کار رو زیاد انجام میده، Radiohead هست.

 

[helalat007]

خودآگاه و ناخودآگاه اصطلاحیه که در روانشناسی استفاده میشه. اینجا چون بحث روانشناسی نیست، احتمالاً منظورت "عمدی" و "غیر عمدی" هست.
اینکه ملودیِ یک قطعه شبیه، یا عین یک قطعه ی دیگه در بیاد که قبل از اون رلیز شده، هم میتونه عمدی باشه و هم غیر عمدی. هر دو حالت هم وجود داشته. مثلاً حدود 20 سال پیش که بعد از چند سال برگشته بودم ایران، یک سفارش در تهران به من دادند برای موسیقیِ یک نمایش (تاتر) با یک داستان مذهبی که قرار بود ارکسترال نوشته بشه. من هم روی تم اون کار کردم و بعد به اتفاق یک روز برای کارگردان و بازیگرانِ نمایش نواختم. به محض شنیدن، قیافه ی همشون عوض شد! بعد از نگاه هایی به همدیگه برگشتند به من با لبخندهایی مصنوعی گفتند: "این که موسیقیِ سریال امام علیه"!!! من شوکه شده بودم! چون من اصلاً این سریال رو ندیده بودم و اصلاً در ایران نبودم که ببینم (تا همین الان هم ندیدم سریالشو). اینترنت و این چیزها هم مثل الآن نبود که اونجا دیده باشم یا شنیده باشم. من اول پیش خودم گفتم احتمالاً اینها اینطور تصور میکنن، چون به هرحال تو کار موسیقی نیستند و براشون شبیه اومده! من کنجکاو بودم که موسیقی اون سریال رو بشنوم ولی پخش سریال تموم شده بود. بالاخره از طریق یکی، موسیقی سریال رو روی نوار کاست گیر آوردیم و من شنیدم، خط ملودیِ من دقیقاً "عین" همون بود!!! من بالاخره ملودی رو کامل عوض کردم و کار پیش رفت، ولی هنوز هم برام عجیبه که چطور ممکنه در این حد شبیه دربیاد، بدون اینکه قبلاً شنیده باشم.

قوانین رایت البته کاری ندارند به اینکه آیا شباهت عمدی بوده یا غیر عمد. در هر دو حالت هم از دیدِ قانون خلاف محسوب میشه. ولی اینکه قوانینِ رایت شامل چه جزئیاتی میشه، در کشورهای مختلف متفاوته. اینکه در چه حدی شبیه باشه، در همون اولین شنیدن یادآور باشه یا نه، اورجینالش مال داخل کشور باشه یا از یه کشور دیگه، در صورت اثبات مجازات بصورت پرداخت جریمه باشه یا پرداخت رایت به صاحب اثر اصلی (یا هر دو)، تا چند سال شامل رایت باشه . . . اینها همه قوانین پیچیده و مفصّلی داره که در کشورهای مختلف هم متفاوته. تازه خیلی از کشورها هنوز رسماً قوانینی برای رایت موسیقی ندارن! که فکر کنم ایران هم جزو اون کشورهاست (مطمئن نیستم البته)، و در این صورت هر نوع کپی ای آزاده و سگ میزنه و گربه هم میرقصه!
معمولاً قوانین خیلی پیچیده ای پشت اینهاست، چون بعضاً رسیدگی و اثباتِ ادعا خیلی سخت میشه. مثلاً فکر کن شخص X میاد یه تم اورجینال مینویسه، بعد تا اینکه بیاد روی اون تم کار کنه و ارکستره کنه و تموم کنه، یه آقای Y سبز میشه و میشنوه و میاد همون تم رو سریع می قاپه و زود تر از X روش کار میکنه و رلیز میکنه! در یک چنین شرایطی اثبات ادعا برای شخص X خیلی سخت میشه، و شاید هم مجبور بشه از شکایتش صرف نظر کنه، چون نمیتونه اثبات کنه.

اون 70 سال تا اونجایی که میدونم مربوط به قوانین رایت موسیقی در امریکاست که بعد از اون میشه از اون پریود زمانی ملودی استفاده کرد. و اون هم نه برای هر سبک موسیقی. اون مدت زمانِ اکسپایر، در سبک ها و ژانرهای مختلف فرق میکنه. کلاسیک، جز، راک، پاپ . . . وغیره هرکدوم مدت زمان اکسپایرشون متفاوته با هم.

چرا باید اون اثر۷۰ سال بگذره تا وارد موسیقی امروزی بشه؟
بحثِ قانون رایت، وارد موسیقی امروز شدن یا نشدن نیست. قانون از حقوق مولف اصلی داره حمایت میکنه با این کار. و اون 70 سال بعد از مرگِ مولف اثره، نه بعد از خلق اثر.
بزبان عامیانه، قانون میگه شخصی که این ملودی رو نوشته، باید تا زمانی که زنده است ازش نون بخوره و بعد از مرگِ مولف، تا 70 سال هم بازماندگانِ مولفِ باید از اون نون بخورن (مثل قانون توارث).

اصلا چرا ۷۰ سال؟ چرا ۱ سال نه؟
یعنی چی؟! بعد از 1 سال دیگران دزدی کنن از کار اون نون بخورن و بازماندگان هم سماق بمکن؟! فکر کن مثلاً یه مغازه دار سالها با کار کردن در اون مغازه، معاش و زندگی میکنه. بعد از فوت اون مغازه دار، مغازه اش مفت و مجانی در اختیار دیگران قرار میگیره؟! مصادره میشه برای دیگران؟! البته که نه. اون ملک شامل حال بازماندگان میشه. تازه اون هم تا ابد، نه 70 سال.

اون ویدئوی شما اکثر مواردی رو که بهش اشاره کرده، مربوط به استفاده از ملودیِ قطعات کلاسیک هست که بخاطر اکسپایر شدنِ اون پریود زمانی، مشکل حقوقی وجود نداشته. اگر بعضاً میبینی که یک ملودی در کمتر از 70 سال یا حتی قبل از فوتِ مولف کپی شده، اونها مواردی هستند که بطور قطع با مولفِ اون ملودی به توافق مالی رسیدند، که دیگه به اون نمیشه گفت "کپی". چون توافقی بوده.

قانون کپی رایت برای موسیقی تجاری وجود داره اصلا؟
این دیگه سوال عجیبیه! از صبح تا حالا داریم در مورد پول و حقوق حرف میزنیم! قوانین کپی رایت اصلاً برای نظم دادن به حقوق اشخاص در بیزنس موسیقی هست خب. موسیقی تجاری هم یعنی موسیقیِ پولی.

اما یک مورد وجود داره که بد نیست به اون هم اشاره بشه. اون هم کپی کردن از "کوردها" ی یک قطعه است، نه "ملودی". معمولاً قوانین به کپی از کوردهای یک قطعه کاری ندارن. یعنی شما میتونی از کوردهای یک قطعه کپی کنی (حتی زیر 70 سال) ولی ملودی اونو عوض کنی. یکی از بندهای غربی که این کار رو زیاد انجام میده، Radiohead هست.

قبل تر گفته بودید «فقط هم سانگرایتر نیست که ملودی کپی میکنه. خیلی ها از جمله تنظیم کننده، پرودیوسر و یا حتی خود خواننده هم ملودی کپی میکنه. در واقع با کپی کردنِ ملودی دیگران (که قبلاً نوشته شده)، دیگه نیاز به سانگرایتر برای نوشتن ملودی جدید لزومشو از دست میده.»

من نفهمیدم، یک شخص که به عنوان خواننده توی پروژه هست، چرا باید ملودی کپی کنه؟ مگه کپی کردن ملودی جز کار سانگرایتر نیست؟ چرا باید پرودوسر یا خواننده اینکارو انجام بدن؟؟؟؟
یا منظورتون یک خواننده به عنوان سانگرایتر هست که نفهمیدم؟

 

[Farhood]

قبل تر گفته بودید «فقط هم سانگرایتر نیست که ملودی کپی میکنه. خیلی ها از جمله تنظیم کننده، پرودیوسر و یا حتی خود خواننده هم ملودی کپی میکنه. در واقع با کپی کردنِ ملودی دیگران (که قبلاً نوشته شده)، دیگه نیاز به سانگرایتر برای نوشتن ملودی جدید لزومشو از دست میده.»

من نفهمیدم، یک شخص که به عنوان خواننده توی پروژه هست، چرا باید ملودی کپی کنه؟ مگه کپی کردن ملودی جز کار سانگرایتر نیست؟ چرا باید پرودوسر یا خواننده اینکارو انجام بدن؟؟؟؟
یا منظورتون یک خواننده به عنوان سانگرایتر هست که نفهمیدم؟

یک شخص که به عنوان خواننده توی پروژه هست، چرا باید ملودی کپی کنه؟
دیگه خواننده ی یک پروژه بودن به این معنی نیست که کار دیگه ای حق نداره بکنه!
بعضی از خواننده ها حتی تنظیم کار رو هم خودشون انجام میدن، و یا ملودی اورجینال رو هم خودشون مینویسن (مثل یه سانگرایتر). حالا وقتی از یه ملودیِ قطعه ِ X خوشش اومده باشه، و یا فکر کنه بهتر میفروشه، کپی هم میکنه خب. خیلی راحت ملودیِ آماده رو برمیداره و یه کلام جدید هم روش مینویسه و تمام! در پروسه ی تولید موسیقی تجاری، وظایف جداست، ولی اشخاص که جدا نیستند. هر شخصی در پروژه فکر کنه که میتونه دو یا سه تا از مراحل رو خودش تک نفره انجام بده، میده خب. اینطوری اتفاقاً هزینه کمتر میشه. بعضی از خواننده ها کار سانگرایتینگ، دمو، ارنج، نوازندگی و پروگرمینگ و حتی مدیریت پروداکشن رو خودشون میتونن انجام بدند. فکر کن اینطوری دیگه برای سانگرایتر، نوازنده و پروگرمر، ارنجر و پرودیوسر هزینه نمیشه خب.

مگه کپی کردن ملودی جز کار سانگرایتر نیست؟
این دیگه چه سوالیه؟! کی گفته کپی کردن جزو کار سانگرایتره؟! کپی کردن جزو کار هیچکس نیست، چون خلافه! یه نوع دزدیه! مثل اینه که بگی "پولشویی مگه جزو وظایف دولت نیست؟ چرا این آقای بخش خصوصی اومده پولشویی کرده؟"! نوشتنِ ملودی و کلام هست که جزو کار سانگرایتره، نه کپی کردن. سانگرایتری که ملودی رو بجای نوشتن کپی کنه، اون دیگه Songwriter نیست، Song Robber هست! سانگرایتر کسیه که خودش بنویسه.