علائم و اصطلاحات
سوال – مفهوم M.M = 72 که بالای یک قطعه نوشته شده است چیست؟
اولین M علامت « مترونوم » ، و دومین M حرف اول اسم مخترع آن Maelzl است. عدد 72 نیز نشان دهنده تعداد ضرباتی است که در یک دقیقه نواخته می شود ، به شما پیشنهاد می کنم برای درک سرعت قطعه با تکنیک و احساس درونی خود به مشورت بپردازید.
سوال – در پرلود شماره 15 شوپن ، آیا موومانی که را که در دو مینور است باید با همان سرعت موومان اولی اجرا کرد و یا اینکه باید خیلی سریعتر نواخته می شود؟ سرعت مترونوم در موومانهای 8-6 و 8-9 قطعه Dance of the Gnomes اثر لیست چگونه باید باشد؟
این موومانها باید با همان سرعت موومان اولی اجرا شوند. یا آنکه کمی سریعتر باشند ، چرا که این موومانها از لحاظ دینامیکی بسیار اوج می گیرند که با فلسفه افزایش سرعت تناقض دارد. از نظر سرعت مترونمی نیز من حرفی برای گفتن ندارم و اصلاً به آن فکر هم نمی کنم. چیزی که تا حد زیادی سرعت قطعه را رقم می زند تکنیک فردی خود شماست.
تمپو مساله ای است که کاملاً وابسته به تماس انگشتان با کلاویه ها و دینامیسم است و از مسائل کاملاً شخصی می باشد. البته به این معنا نیست که فرد می تواند قطعه ای را که Allegro می باشد Andante بنوازد بلکه مفهوم آن اینست که ممکن است Allegro یک فرد با فرد دیگری اختلاف اندکی داشته باشد. تماس انگشتان با کلاویه ها ، تونالیته و درک بر تمپو تاثیر گذار می باشند. از اینرو در استفاده از مترونم باید دقت کافی را مبذول داشت.
سوال – سرعت مترونوم در قطعه Minuetto از سونات بتهوون ، اپوس 49 شماره 2 چقدر است؟
اگر نسخه ای از سونات بتهوون در اختیار دارید ، عدد مترونومی در بالای آن ندارد ، شما بطرز غیرقابل باوری خوش اقبال می باشید و من هرگز چنین بخت بلندی را زایل نمی کنم. برای بدست آوردن سرعت قطعه با تکنیک ، احساس و اعتماد به نفس خود مشورت کنید.
سوال – معنای واژه های Allegro – Andante – Adagio چیست؟ آیا آنها تنها برای بیان سرعت قطعه هستند؟
دف کلی چنین است ؛ شاید پیشینیان موسیقی این واژه ها را برگزیدند ، تا پایانی بر نامعلومی و نامشخصی سرعت قطعه باشد. از لحاظ ادبیات Adagio یعنی « سر فرصت » و « با فراق خاطر ». Andante یعنی « روان » و Allegro یعنی « سبک » و « شاداب ». همانطور که ملاحظه می کنید این واژه ها حالت درونی فرد را بیان می کنند. اما اینک از آنها برای بیان سرعت استفاده می شود.
سوال – آیا می توانید سرعت هر یک از واژه های Largo – Allegro و ... را بصورت یک قانون در اختیار آن دسته از هنرجویانی قرار دهید که دسترسی به استاد ندارند؟
اگر نخواهیم به مترونوم متوسل شویم تنها راه ، استفاده از ذائقه ی فردی می باشد. سریعترین نتهای قطعه را در نظر بگیرید و آنها را تا جایی که حس موسیقی قطعه از بین نمی رود سریع بنوازید ، این همان تمپوی قطعه است که می توانید به تمام قطعه تعمیم دهید.
سوال – نتهای تزئینی ( Grace ) میزان زیر را که در والس شوپن اپوس 42 ظاهر می شوند را چگونه باید اجرا کرد؟ و زمان نگهداشتن آنها چقدر است؟
نتهای تزئینی و نیز پایه آنها ، یعنی نتی که تزئین ها به آن چسبیده اند ، باید با ضربه ماهیچه ای یکسانی نواخته شوند. زمان گرفته شده توسط نتهای تزئینی آنچنان کوتاه باشد که نتوان تشخیص داد آیا همزمان با نت پایه نواخته شده اند و یا کمی قبل از آن. در موسیقی مدرن متداول است که نت باس را برتر بگیریم. در حالیکه ممکن است که ذائقه فردی نوازنده عکس آن را ترجیح دهد.
سوال – معنای سکوتی که بالا و یا پایین نتهای کلید سل می آید چیست؟
علائم سکوتی که مد نظر شماست ، تنها زمانی ظاهر می شوند که بیش از یک صدا یا یک بخش روی خطوط حامل واحد نوشته شده باشند و این سکوتها مشخص می کنند که شروع صدا یا بخش دوم باید چقدر به تعویق بیفتد.
سوال – مفهوم نت سفید به همراه دو نقطه چیست؟ در ابتدا فکر کردم ممکن است این اشتباه چاپی باشد ، اما جاهای زیادی با آن روبرو شده ام.
همانطور که نقطه اول نشانه امتداد نت به مقدار نصف آن است ، نقطه دوم به میزان نصف نقطه اول به طول زمان نت اضافه می کند. بدین ترتیب یک نت یک لا چنگ با یک نقطه باید سه چهارم نواخته شود و در حالیکه اگر دو داشته باشد باید هفت هشتم امتداد یابد.
سوال – آیا باید نت اول زیر را اکسان داد و یا باید دست را در انتهای خط اتحاد بلند کرد؟
اکسان و خط اتصال هیچ ارتباطی به هم ندارند ، آکسان مربوط به ریتم است در حالیکه خط اتصال مرتبط به نوع تماس است. نت آخر زیر خط اتصال را معمولاً کمی کوتاهتر می نوازند تا حالت توقف کوتاه میان دو جمله و عبارت مختلف بهتر درک شود. به طور کلی ، خطوط اتحاد در پیانو زمان تنفس یک آواز خوان را یاد آوری می کنند.
سوال – خط اتصال و خط اتحاد چه تفاوتی با هم دارند؟
در ظاهر هیچ ولی در تاثیر ، بسیار تفاوت دارند. خط اتحاد به معنای امتداد نت اولی تا آخر ارزش زمانی نت انتهایی می باشد. خط اتحاد تنها می تواند روی دو نت مشابه و یکسان از یک اکتاو قرار بگیرد که در پی هم آمده اند. اگر نت دیگری بین این دو نت قرار بگیرد خط اتحاد تبدیل به خط اتصال می شود که نمایانگر اجرای لگاتو است.
سوال – چگونه می توان نت ابتدای خط اتصال را اکسان داد؟
اکسان و خط اتصال هیچ ارتباطی با هم ندارند. خط اتصال نمایانگر اجرای لگاتوی یک گروه نت می باشد. اینکه کدام نت در یک خط اتصال باید اکسان داده شود به موقعیت ریتمی آن در گام مربوطه اش بر می گردد. ضربه آرام و یا محکم ( یا ضربه مثبت و منفی ) تعیین کننده آکسان است. مگر آنکه عکس آن در حواشی ذکر شده باشد. که در بکار بردن چنین حواشی ای باید دقت کافی را مبذول داشت.
سوال – آیا زمانی که علامت دیز یا بمل روی آخرین ضرب میزان موجود است ، آیا در میزان بعدی آن نت به تونالیته اصلی خود باز نمی گردد؟ موردی که راجع به آن می گویم ، مربوط به تونالیته ای چهار ضربی با دو علامت بمل است. ضرب چهارم می بکار بود و اولین نت میزان بعد ، می بود که دوباره بمل شده بود. گمان من بر این است که علامت بمل زاید است ، آیا من درست می گویم؟
از لحاظ تئوری حق کاملاً با شماست. معمولاً زمانی که نتی در یک تونالیته دستکاری شد ، علامت صحیح آن اعم از دیز یا بمل ، در اولین بار که نت دوباره ظاهر شود ، ذکر می شود. لذا از لحاظ تئوری گذاشتن این علامت جدید لزومی ندارد ، اما تجربه نشان داده است که برای جلوگیری از اشتباه ، پیشگیری خوبی است.
سوال – معنای می دیز و سی دیز و یا دوبل بمل چیست؟ آیا اینها صرفاً تئوری نمی باشند؟
اینها تئوری نمی باشند ، بلکه مسائل املائی هستند. شما دو نت را با کلاویه ای که دو نت را اجرا میکند اشتباه گرفته اید. درست است که سی دیز هم روی همان کلاویه اجرا می شود ، اما مفهوم موسیقی آنها از هم بسیار فاصله دارد همین مطلب در مورد دوبل دیز یا دوبل بمل ها نیز صادق است.
همانطور که ر دوبل بمل نیز روی همان کلاویه اجرا می شود ، اما هیچ ارتباطی با نت دو ندارد. این مطلب درست مانند صنعت « تشابه » در ادبیات است : So – Sew – Sow هر سه مانند هم تلفظ می شوند ، اما با توجه به معنای آنها در جمله کاملاً متفاوت نوشته می شوند.
سوال – اکتاوی به فرم دوبل بمل را چگونه باید اجرا کرد؟
همانطور که یک علامت بمل نت را نیم پرده بم می کند ، دو تا بمل ، نت را دو تا نیم پرده یا به عبارتی یک پرده بم می کند.
سوال – اخیراً در اجرای یک Operetto به موردی برخوردم که علامت دوبل دیز (×) را برای دوبل بمل نیز استفاده می کرد آیا این صحیح است؟
ممکن است این اشتباه چاپی باشد. اما چنانچه این مطلب را در طول قطعه تکرار شده باشد ، دقت کنید که این علامت فقط برای دوبل دیز استفاده نشده باشد.
سوال – آیا دیز یا بمل دست راست روی نتهای سمت چپ نیز تاثیر گذارند؟
ار آنجا که نتها در پیانو به صورت دوگانه نوشته می شوند ، هر دسته از خطوط حامل از دیگری کاملاً مجزاست. اگر شبهه ای مبنی بر اشکال چاپی پیش آید می توان با توجه به هارمونی غالب ، نتایج یک دست را به دست دیگر نیز تعمیم داد. بعنوان یک قانون کلی ، نتهای دو دست از لحاظ علائم کروماتیک از هم مستقل می باشند.
سوال – بسیاری از من می پرسند که چرا ما در پیانو 15 تونالیته داریم در حالیکه قاعدتاً باید تنها 12 تونالیته داشته باشیم ، مثلاً چرا به جای دو بمل از سی و بجای سل بمل از همان فا دیز و یا بلعکس استفاده نمی کنیم؟ تنها فکری که در این رابطه به ذهن من رسیده است اینست که چرخه پنچ تایی تونالیته بدون هفت گام بمل و هفت گام دیز کامل نمی شود : با این حال باخ از تمامی 15 تونالیته در 48 پرلوفوگ خود استفاده نکرده است و از سل بمل و ر بمل و دو بمل در تونالیته های ماژور و از لا دیز و لا بمل در تونالیته های مینور کاملاً صرفنظر کرده است. در ضمن آیا آهنگسازانی که در تونالیته های دیز آهنگ می سازند با ذکاوت ترند؟ و آیا آهنگسازان در انتخاب تونالیته ، مدولاسیون را نیز در نظر می گیرند؟
پاسخ سوال شما بستگی به این دارد که آیا شما به موسیقی تنها به چشم اجرای نت می نگرید یا آنکه در آن روح و لطافت ذهنی زا نیز لازم می دانید. اگر از گروه اول هستید ، دیکته دو دیز یا بمل برای شما چه فرقی می کند. اما چنانچه جزو دسته دوم هستید مسلماً می دانید که برای القا عقاید و افکار موسیقی به شنونده و خواننده مسلماً املای درستی لازم است.
درست است که از نظر گامها ، فرقی بین دو دیز و ر بمل وجود ندارد ، اما یک موسیقیدان می داند که تفاوت آنها به هارمونیهای مرتبطشان باز می گردد. آهنگساز نیز معمولاً در توستن موسیقی و انتخاب مدولاسیون همین ملاحضات را می کند. تشابهات و صنایعی که در ادبیات وجود دارد نیز همینگونه می باشد. برای مثال در زبان انگلیسی کلمات Too , Two , To که تلفظی تقریباً مشابه دارند ، معانی مختلفی را القا می کنند.
سوال – معنی موتیف ( Motif ) چیست؟ علامت ( - ) که گاهی بالای نتی می آید به چه معناست؟ در ضمن بهترین کتاب راهنما برای یک مبتدی ، مثلاً یک کودک 10 ساله چیست؟
موتیف ، وزن یک تم است. تم یا از تکرار موتیف ها ساخته می شود و یا از کناز هم قرار دادن تعدادی از موتیف های مختلف کنار هم شکل می گیرد و یا آنکه ترکیبی از هر دو می باشد. شاید با شکوه ترین نمونه ساخت تم از تکرار موتیف ها تم آغازین سمفونی پنجم بتهوون باشد. علامت ( - ) بالای یک نت ، نوازنده را مجبور می کند که نت را تا پایان ارزش زمانی آن نگه دارد. بهترین « کتاب راهنما » برای یک کودک ، معلمی ماهر است که هیچ کتاب راهنما استفاده نکند و تنها با هوشیاری خود ، دانش و اطلاعات را به کودک برساند.
