جلسه چهارم هارمونی

سلام!

در این جلسه خیلی مختصر گامهای مینور را توضیح میدهم صرفاً به جهت آشنایی و در ادامه به بحث تنالیته و چگونگی تشخیص تنالیته آهنگها و درحات مختلف آکوردها در گامها و شروع چکونگی بکار گیری آنها در آهنگها و آنالیز چند نُت ساده خواهم پرداخت .

گامهای مینور :

اگربخواهم خیلی ساده و آسان و قابل درک برای همه چگونگی بدست آوردن گامهای مینور را توضیح بدهم باید بگم که با در نظر گرفتن گامهای ماژور خیلی راحت به گامهای مینور دست پیدا میکنیم به این شکل که اگر از نُت ابتدای هر گام ماژور یک و نیم پرده پایین برویم به نُت اوّل گام مینوری میرسیم که در اصطلاح مینور نسبی همان گام ماژور هست .

برای مثال :
اگر گام دو ماژور را در نظر بگیریم و از نُت دو یک و نیم پرده پایین بریم به نُت لا میرسیم یعنی نُت شروع گام لا مینور
اگر گام سُل ماژور را در نظر بگیریم و از نُت سُل یک و نیم پرده پایین بریم به نُت می خواهیم رسید یعنی نُت شروع گام می مینور
اگر گام ر ماژور را در نظر بگیریم و از نُت ر یک و نیم پرده پایین بریم به نُت سی میرسیم یعنی نُت شروع گام سی مینور
و به همین ترتیب برای همه

پس در کُل میتوان گفت که :

از گام دو ماژور به گام لا مینور میرسیم
از گام سُل ماژور به گام می مینور میرسیم
از گام ر ماژور به گام سی مینور میرسیم
از گام لا ماژور به گام فا دیز مینور میرسیم
از گام می ماژور به گام دو دیز مینور میرسیم
و ......................................

توصیح مهم 1 :
علامات دیز ویا بمل که در گام ماژور هست کاملاً و به همان ترتیب در گام مینور بدست آمده منظور میشود .

توصیح مهم 2 :
هر گام مینور بدست آمده خود دارای سه حالت مختلف هست

1- مینور تئوریک
2- مینور هارمونیک
3- مینور ملودیک

در اینجا برای درک بهتر این مطلب گام مینور حاصل از گام سُل ماژور را در نظر میگیریم که گام می مینور هست و نُت فا در این جا دیز هست

گام می مینور تئوریک : در این حالت فقط نُت فا در سر کلید دیز هست و ما تغییر دیگری در آن نمی دهیم

گام می مینور هارمونیک : در این حالت علاوه بر اینکه نُت فا در سر کلید دیز هست باید نُت درجه هفتم را نیز هم در رفت و هم در برگشت دیز کنیم .

گام می مینور ملودیک : در این حالت علاوه بر اینکه نُت فا در سر کلید دیز هست باید نُت درجه ششم و هفتم را در رفت دیز و در برگشت بکار کنیم .
حالا به تصویر زیر که در مورد گام لا مینور میباشد و از گام دو ماژور به آن رسیده ایم دقّت کنید تا مطلب روشن تر شود



و در این تصویر گام می مینور را داریم که از سُل ماژور به آن رسیده ایم



تنالیته چیست :

وقتی راجب به تنالیته یک آهنگ صحبت میشود منظور این هست که این آهنگ در شروع در چهارچوب چه گامی ساخته شده است
آهنگهای مختلف در چهارچوب گامهای مختلف ساخته میشوند و در ادامه ممکن هست که آهنگ با انجام مدولاسیون ( گذر به گامهای دیگر برای اینکه آهنگ یکنواخت و خسته کننده حرکت نکنه ) به گامهای دیگری هم سری بزند ولی به هر حال در پایان بطور معمول به گام و یا همان تنالیته ابتدایی خود بر میگردد .

چگونه تنالیته یک آهنگ را تشخیص دهیم :

ساده ترین راه تشخیص تنالیته یک آهنگ زمانی که نُت آن آهنگ رو در اختیار دارید ( زمانی که آهنگ را دارید ولی نُت آنرا در اختیار ندارید با گوش کردن به آهنگ ) به این شکل هست که باید سه مورد زیر را دنبال کنید .

1 – با توجّه به ابتدای نُت و در نظر گرفتن علامات تغییر دهنده ( دیزها و بمل ها اگر در ابتدا وجود دارند ) تشخیص دهید آهنگ در چه گامی هست هم حالت ماژور و هم حالت مینور را
مثلاً اگر هیچ علامت تغییر دهنده ای نداشته باشد هم میتواند دو ماژور باشد هم لا مینور

2 – سپس اولین نُتی را که آهنگ با آن شروع شده را در نظر بگیرید باید اوُلین و یا سوُمین و یا پنجمین نُت گامی باشد که در مورد بالا به آن رسیده اید .
مثلاً اگر هیچ علامت تغییر دهنده ای نداشته و ما گامهای دو ماژور و لا مینور را در نظر داریم آهنگ میتواند در حالت دو ماژور با نُتهای دو و یا می ویا سُل شروع شود و در حالت لا مینور آهنگ میتواند با نُتهای لا ویا دو ویا می شروع شود

3 – در آخر هم اولین آکوردی که آهنگ با آن شروع شده مثلاً در مثال بالا وقتی آکورد اوّل دو ماژور و یا لا مینور هست در واقع تشخیص انجام شده است .

برای درک بهتر مطلب به تصویر زیر که ابتدای نُت خوابهای طلایی اثر زنده یاد مرحوم استاد جواد معروفی هست دقُت کنید



تصویر زیر هم مربوط به ابتدای نُت سونات شماره 14 مهتاب اثر جاویدان بتهوون هست



درجات مختلف آکوردها در گامها ی ماژور :


برای شروع گام دو ماژور را در نظر بگیرید . تصویر زیر



حالا دو نُت بالایی هر کدام رو به شکل یک در میان روی آن قرار داده ام ( هر کدام تشکیل یک آکورد میدهند )

1- دو – می – سُل
2- ر – فا – لا
3- می – سُل – سی
4- فا – لا – دو
5- سُل – سی – ر
6- لا – دو – می
7- سی – ر – فا
8- دو – می – سُل ( البته این تکرار همان ردیف اوّل هست )

همانند شکل زیر



به تصویر زیر دقّت کنید به این شکل در هر گام درجات مختلف آکوردها از درجه اوّل تا درجه هفتم مشحّص میشوند.



برای درک بهتر مطلب در این جلسه فقط به سه آکورد مهّم و اصلی درجات اوّل و چهارم و پنجم و نامگذاری و نحوه استفاده آنها می پردازم .

آکورد درجه اوّل : در ایران آکورد تونیک و همچنین نام بین المللی آن Tonika و با علامت اختصاری T نشان داده میشود

آکورد درجه چهارم : در ایران آکورد زیر نمایان و همچنین نام بین المللی Subdominant و با علامت اختصاری S نشان داده میشود

آکورد درجه پنجم : در ایران آکورد نمایان و همچنین نام بین المللی Dominant و با علامت اختصاری D نشان داده میشود

تصویر زیر





توجه : در تمامی گامهای ماژور این سه آکورد آکوردهای ماژور هستند

در تصویر زیر سه حالت رایج نحوه استفاده اصولی از این سه آکورد نشان داده شده است .
ولی به یاد داشته باشید که برای خلق یک اثر زیبا هیچ قانونی نیست که نشه ازش گذشت و به همین دلیل هست که در آهنگهای معمول ( آهنگهای خوانندگان ایرانی و خارجی و ........... ) بیشتر اصول هارمونی رعایت نشده اند .




بیاد داشته باشید که بیشتر آهنگهای معمولی رو میتوانید فقط با استفاده از این سه آکورد در گامهای مختلف اجرا کرد .


در تصاویر زیر هم نمونه هایی از نحوه استفاده این آکوردها را مشاهده میکنید



















لازم به ذکر هست که در جلسات بعدی تمامی درحات مختلف آکوردها رو مورد بحث قرار خواهیم داد


امید وارم این مطالب مؤرد استفاده دوستان قرار بگیره و چنانچه سؤالی هم پیش میاد در ذیل همین مطلب عنوان کنید تا توضیح لازم داده بشه:smile (2):

 

مهران جان خسته نباشید:smile (70):
توضیحت در مورد انواع گامهای مینور خیلی بسته و مختصره
من که متوجه نشدم.اگه امکانش هست بیشتر توضیح بدید
1- مینور تئوریک
2- مینور هارمونیک
3- مینور ملودیک

 

مهرات جان خسته نباشید، ما منتظر ادامه آموزش های شما هستیم، بازم ممنون.

 

در مینور تئوریک هیچگونه تغییری وجود نداره
در مینور هارمونیک درجه هفتم نیم پرده بالا میره
در مینور ملودیک درجه ششم و هفتم نیم پرده بالا میره

 

مرسی بابت این آموزش
فقط یه سوال: ما مثلا می گیم آکورد دومینانت گام دو ماژور یعنی همون درجه پنجمش؟ (سل ماژور)
یا تعریف دومینانت همون آکورد درجه پنجم پایمون میشه همیشه؟
ممنون.

 

سلام!
هر دو مورد درست هست . فقط به اشکال مختلف بیان کردی :smile (31):

 

مرسی مهران جان:smile (2):،
پس دومینانت یعنی پایه پنجم
آخه یه بنده خدا گفته بود معنیش آکورد کاسته هست، دو دومینانت میشه دو کاسته!!!

 

سلام!
یه کم پس وپیش نوشتی .
دومینانت یعنی پنجم پایه .
همینطور که تو امضام میبینی منم بنده خدام ولی از اون نسخه ها نمی پیچم واسه کسی . :d
به حرف اون بنده خدا گوش نکن . :smile (53):

 

سلام
مرسی از لطفتون که مطالبو خلاصه میکنید و مختصر و مفید اینجا در اختیار همه قرار میدین
میشه لطف کنید و منبعی هم ارائه بدین برای مطالعه؟

 

و همچنین رساله هارمونی تئودور دوبوا با ترجمه استاد محسن الهامیان

 

ممنون از دوستان عزیزم
البته همینم کفایت میکنه ولی کاش مترجم و ناشر رو هم درج میکردید که راحت تهیش کنیم
چند وقت دیگم نمایشگاه کتابه...
بازم ممنون:smile (70):

 

ببخشید اشتباه نوشتم یادم رفت که گام سی مینور مینور نسبی رماژور میشه و دیز اشو نادیده گرفتم .
ولی تو همین گام Cdim 1/5+1/5 هست ولی خیلی جاها دو ماژور استفاده میکنند که دو ماژور 5/1+2 هست و همینطور درجه 5 که فا دیز لا دو دیز میشه که Fm هست 2+5/1 که فا ماژور حساب میکنند که خودتون فا ماژور نوشتین. وقتی فا مینور ماژور حساب میشه این مدلاسیون نمیشه و اگر رو فرمول حساب کنیم تو این گام فا مینور میشه و خیلی جا ها هم من دیدم C dim رو دو ماژور گرفتن ایا این کار خطا محسوب نمیشه. مرسی

درجه 1 Bm
درجه2 C#dim
درجه3 D
درجه4 Em
درجه5 F
درجه6 G
درجه7 A

 

سؤالت خیلی بهم ریخته هست و مشخص نیست . مثلاً در همین گام سی مینور که مثال زدی درجه پنجم فا دیز هست نه فا و اون Cdim رو ازکجا آوردی .
ولی در کل اشاره میکنم که مینورها دارای سه حالت هستند و معمولاًهم ار حالت هارمونیک اونها استفاده میشه و به همین خاطره که درجه پنجم یا دومینانتش یه آکورد ماژور میشه .

 

گام سی مینور در حالت؛
تئوریک شامل آکوردهای Bm,C#dim,D,Em,F#m,G,A میشه
هارمونیک شامل آکوردهای Bm,C#,D,Em,F#,G,A#dim میشه
ملودیک در حالت بالارونده Bm,C#m,Daug,E,F#,G#dim,A#dim میشه

توضیح اینکه معنی واژه بالارونده، توالی درجات ششم و هفتم و هشتم هست (پشت سر هم . به عنوان مثال در گام Am سه نت فا و سل و لا به ترتیب و بدون واسطه هیچ نتی پشت سر هم اجرا بشن (کادانس مانند))

 

ببخشيد من يه سوالي واسم پيش اومده.شما در گام سي مينور هارمونيك فرموديد كه آكورد دو ديز ما‍ژور وجود داره. در اين گام كه اصلا نت فا وجود نداره تا آكورد دو ديز ماژور ( كه نت هاش دو ديز + فا + سل ديز هست ) داشته باشيم!!!
مگه نبايد وقتي تو يه گام آهنگ ميسازيم يا آكورد مينويسيم از نت هاي همون گام استفاده كنيم؟ خب الان تو گام سي مينور هارمونيك نت فا نداريم كه بخوايم آكورد دو ديز ماژور داشته باشيم.
خيلي ممنون ميشم منو از اين سردرگمي دربيارين و به راه راست هدايت كنيد! مرسي

 

دوست عزیز در پست بالایی ( شماره 15 ) توضیح دادم که در گام سی مینور نُت فا دیز هست . و در واقع از ر ماژور دیز بوده
و کاربر majid_sz هم هنگام نوشتن پست به اشتباه #C نوشتن .
به هر حال ممنون از توجهت :smile (31):

برای مثال خودم هم الان اشتباه نوشته بودم که تصحیحش کردم :d

 

گام سی مینور در اصل گام نسبی ر ماژور محسوب میشه!

بنده اشتباهمو اصلاح میکنم.
گام سی مینور در حالت؛
تئوریک شامل آکوردهای Bm,C#dim,D,Em,F#m,G,A میشه
هارمونیک شامل آکوردهای Bm,C#dim,Daug,Em,F#,G,A#dim میشه
ملودیک در حالت بالارونده Bm,C#min,Daug,E,F#,G#dim,A#dim میشه

در گام Bm تئوریک و هارمونیک C#dim داریم دلیلش هم وجود فاصله های 1.5 پرده ای بین نتهای دو دی یز و می و همچنین می و سل هست.

از موشکافانه به پستها توجه کردن و همچنین تذکرتون ممنونم.

 

خسته نباشید خیلی عالیه
فقط من متوجه نشدم : جریان رفت و برگشت توی مینور ملودیک چیه؟
اخه توی برگشت دیزها بکار میشن خب اینجوری که همون مینور تئوریک میشه.
لطفا راهنمایی کنید.
سپاس